Hoogteziekte

2023 Auteur: Wallace Forman | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2023-06-06 18:13

Hoogteziekte

Hoogteziekte is een gezondheidsprobleem veroorzaakt door zuurstofgebrek op hoogte. Acute hoogteziekte kan optreden als u te snel reist of klimt naar grote hoogten en het hoogtegerelateerde zuurstofgebrek niet voldoende wordt gecompenseerd.

Acute hoogteziekte omvat acute hoogteziekte, longoedeem op grote hoogte en hersenoedeem op grote hoogte. Een typisch teken van acute hoogteziekte is hoofdpijn in combinatie met andere symptomen zoals misselijkheid of braken en duizeligheid. De oorzaak is een slechte aanpassing van het lichaam (acclimatisatie) aan de bereikte hoogte. De symptomen verdwijnen meestal als het lichaam na enige tijd aan de hoogte is geacclimatiseerd of als er weer een lagere hoogte is bereikt. Voldoende acclimatisatie kan hoogteziekte voorkomen. Bepaalde symptomen van acute hoogteziekte, zoals hoogtehoofdpijn, kunnen met medicijnen worden behandeld.

navigatie

• Lees verder
• meer over het onderwerp
• Advies, downloads & tools
• ">Hoe vaak komt hoogteziekte voor?

>

• Welke soorten hoogteziekte zijn er?
• Hoogte-acclimatisatie: wat is het?
• Hoogteziekte voorkomen: juiste acclimatisatie
• Acute hoogteziekte: symptomen en therapie
• Hersenoedeem op grote hoogte en longoedeem op grote hoogte: symptomen en therapie
• Aan wie kan ik vragen?
• Hoe worden de kosten gedekt?

>

Het niet goed reageren op de symptomen van acute hoogteziekte kan leiden tot levensbedreigend hersenoedeem op grote hoogte of longoedeem op grote hoogte. Met deze ernstige complicaties zijn snelle afdaling of verwijdering naar lagere hoogten en medische zorg van vitaal belang.

Hoe vaak komt hoogteziekte voor?

Acute hoogteziekte kan optreden vanaf een bereik van circa 2000 meter. De meest voorkomende is acute hoogteziekte. Ongeveer een op de vier mensen die op lage hoogte wonen en zonder acclimatisatie boven de 2500 meter blijven, zullen symptomen van hoogteziekte krijgen. In de Alpen zijn zeer ernstige cursussen van hoogteziekte zeldzaam, aangezien een snelle afdaling naar lage hoogte gemakkelijk is.

Sommige deskundigen vermoeden dat acute hoogteziekte met typische klachten als hoofdpijn en vermoeidheid ook het concentratievermogen nadelig beïnvloedt. Dit zou kunnen bijdragen aan een verhoogd risico op ongevallen. Op extreme hoogten boven ongeveer 5.300 meter komen ernstige levensbedreigende vormen van hoogteziekte zoals cerebraal oedeem op grote hoogte en longoedeem op grote hoogte vaker voor en behoren tot de meest voorkomende doodsoorzaken bij bergbeklimmen.

Welke soorten hoogteziekte zijn er?

Afhankelijk van de symptomen en aangetaste organen wordt onderscheid gemaakt tussen drie soorten hoogteziekte (HAI). Deze ziektebeelden kunnen zowel alleen als in combinatie met elkaar voorkomen. De overgangen zijn vaak vloeiend.

• Acute hoogteziekte (AMS)
• Hersenoedeem op grote hoogte (HACE)
• Longoedeem op grote hoogte (HAPE)

Hoogte-acclimatisatie: wat is het?

Met toenemende hoogte neemt de hoeveelheid zuurstof in de lucht af. Dit vermindert in eerste instantie ook de hoeveelheid zuurstof in het bloed (partiële zuurstofdruk).

• Het lichaam reageert direct op zuurstofgebrek (hypoxie) door de ademhaling te versnellen en de hartslag (polsslag) te verhogen.
• Om meer zuurstof te kunnen transporteren, worden steeds meer rode bloedcellen (erytrocyten) gevormd. Dit verhoogt het aantal cellen in het bloed (hematocriet). Dit effect wordt echter pas na weken gevonden en is meer uitgesproken op grote hoogte dan op gemiddelde hoogte.

Op zo'n 1.500 meter begint de hoogte voor veel mensen voelbaar te worden. Het niveau waarop het lichaam begint te acclimatiseren, verschilt echter van persoon tot persoon. Na enige tijd op een bepaalde hoogte te hebben gestaan, is het lichaam aangepast aan deze hoogte.

Acclimatiseren is weer nodig bij het opstijgen naar een grotere hoogte. Het lichaam kan zichzelf echter pas volledig acclimatiseren tot ongeveer 5.300 meter. Langdurig verblijf is niet mogelijk op grotere hoogte. Mensen kunnen daar maar een beperkte tijd overleven.

Hoogteziekte voorkomen: juiste acclimatisatie

Acute hoogteziekte kan worden voorkomen door voldoende te acclimatiseren. Met succesvolle acclimatisatie is de pols normaal en is de ademhaling diep.

De gevoeligheid en de "kritische hoogte" voor de ontwikkeling van hoogteziekte zijn individueel verschillend. Essentieel voor acclimatisatie is hoeveel hoogtewinst werd behaald in welke tijd of de dagelijkse afstand tot slaaphoogte.

De belangrijkste aanbevelingen om hoogteziekte te voorkomen zijn:

• Klim niet te snel te hoog (boven de 2500 meter maximaal 300 - 500 meter per dag. Om de drie dagen moet u een pauze nemen)!
• Kies de laagst mogelijke slaaphoogte !
• Klim nooit verder met symptomen van hoogteziekte! Vluchtroutes naar diepere streken moeten altijd mogelijk zijn.

Meer tips:

• Leg niet een te grote afstand van de dagelijkse slaaphoogte af.
• Het wandeltempo kan gebaseerd zijn op het ritme van de ademhaling, bijvoorbeeld: Adem in één stap - adem twee stappen uit of, vanaf ongeveer 3.000 meter, adem in één stap en adem één stap uit.
• Korte dagelijkse etappes, lichte ladingen en regelmatige rust tijdens de beklimming worden aanbevolen.
• Als u uw persoonlijke "kritieke lengte" kent, moet u enkele nachten op deze hoogte slapen voordat u aan een nieuwe beklimming begint. Boven de "kritische hoogte" mag het dagelijkse hoogteverschil naar de volgende slaapplaats niet meer dan 300 tot 500 meter bedragen. Als grotere afstanden tussen de slaaphoogtes niet kunnen worden vermeden, moeten twee nachten op dezelfde hoogte worden doorgebracht.
• Drink genoeg: Boven de 2.500 meter is de dagelijkse vloeistofbehoefte ongeveer drie tot vier liter. Als je genoeg drinkt, is de urine licht en helder. Gebrek aan vocht verhoogt de bloedverdikking. Dit verhoogt het risico op trombose en trombo-embolie
• Ev. na het bereiken van de slaaphoogte verder stijgen en dalen ongeveer 100 tot 400 meter

Geneesmiddelen op recept, vooral de sulfonamide-acetazolamide, kunnen worden gebruikt om acute hoogteziekte te voorkomen. Voorafgaand medisch voorschrift en advies zijn vereist. Acetazolamide versnelt de acclimatisatie.

Acute hoogteziekte: symptomen en therapie

Acute hoogteziekte, de meest voorkomende vorm van hoogteziekte, kan ontstaan als iemand te snel en met te veel intensiteit klimt naar onbekende hoogten en daar langer dan zes uur blijft. Zeer zelden kunnen de symptomen na een uur optreden.

De symptomen zijn onder meer:

• Hoofdpijn, meestal op het voorhoofd en de slapen, zelden aan één kant of in de achterkant van het hoofd. De hoofdpijn neemt toe bij lichamelijke inspanning
• Verlies van eetlust, misselijkheid
• Braken
• duizeligheid
• Vermoeidheid, zwakte

Acute hoogteziekte is wanneer er hoofdpijn is en ten minste één ander symptoom dat verband houdt met een snelle stijging van de hoogte. Vaak zijn de symptomen het sterkst na de eerste nacht en verbeteren ze op hetzelfde niveau na een dag of twee rust. Als er symptomen zijn van acute hoogteziekte en de klim doorgaat, kunnen er ernstige vormen ontstaan.

Hoogtehoofdpijn alleen zonder andere symptomen is geen hoogteziekte. Mogelijke andere oorzaken zijn bijvoorbeeld een zonnesteek, griepachtige infectie, uitdroging, uitputting, migraine, TIA of beroerte.

Therapie voor acute hoogteziekte

Bij de eerste symptomen van acute hoogteziekte moet u niet verder klimmen, maar een rustdag nemen. Als de symptomen langer dan drie dagen aanhouden of als ze eerder verergeren, is een afdaling noodzakelijk. De afdaling moet minimaal 500 meter hoog zijn of tot de laatste symptoomvrije slaaphoogte. Alcohol kan de symptomen verergeren. Kinderen moeten naar beneden worden gedragen als ze een acute hoogteziekte vermoeden, om het risico op ongevallen te minimaliseren.

De vrij verkrijgbare medicijnen Ibubruf of Naproxen kunnen worden ingenomen om hoofdpijn te verlichten. Bij ernstige, progressieve vormen van acute hoogteziekte kan het voorgeschreven medicijn dexamethason verlichting bieden.

Hersenoedeem op grote hoogte en longoedeem op grote hoogte: symptomen en therapie

Ernstige vormen van hoogteziekte zijn hoogte-hersenoedeem en hoogte-longoedeem. Ze kunnen zich ontwikkelen vanuit een bestaande acute hoogteziekte of zelfstandig optreden.

Bij het eerste teken is een onmiddellijke afdaling van minstens 1.000 meter hoogte of verwijdering van vitaal belang. Acute symptomen kunnen worden behandeld met speciale medicijnen. De behandeling van deze ernstige vormen van hoogteziekte, die ook samen kunnen voorkomen, vereist speciale medische kennis.

Longoedeem op grote hoogte

Bij longoedeem op grote hoogte hoopt zich vocht op in de longen. Het treedt meestal op in de eerste twee tot vijf dagen na het bereiken van een hoogte van meer dan 3.500 meter. Vaak zijn er al symptomen van acute hoogteziekte.

Symptomen van longoedeem op grote hoogte zijn onder meer:

• Verminderde prestaties met kortademigheid tijdens inspanning
• Kortademigheid
• hoesten
• Verhoogde lichaamstemperatuur

De belangrijkste maatregelen van therapie zijn

• Snelle, zachte afdaling (indien mogelijk zonder de rugzak te belasten) of weg te vervoeren,
• Houd het lichaam warm,
• de toediening van zuurstof,
• de toediening van het voorgeschreven medicijn nifedipine en
• eventueel het gebruik van een zogenaamde overdrukzak.

Verhoogd hersenoedeem

Bij hersenoedeem op grote hoogte ontstaan laesies van de bloed-hersenbarrière. De hersenen worden steeds gezwollen. Deze levensbedreigende vorm van hoogteziekte komt meestal voor op zeer grote hoogte. Reeds bestaande ernstige symptomen van acute hoogteziekte zijn typerend.

Symptomen van hersenoedeem op grote hoogte zijn onder meer:

• Ook onzekerheid bij lopen en staan (ataxie) is een leidend symptoom
• ernstige hoofdpijn die zelfs met medicatie niet beter wordt,
• Misselijkheid, braken,
• Duizeligheid,
• Verminderd bewustzijn,
• Visuele stoornissen, fotofobie,
• Koorts,
• Coma.

De belangrijkste maatregelen voor therapie zijn:

• Snelle verwijdering, zo diep mogelijk. Een afdaling alleen moet worden vermeden. Geef indien mogelijk zuurstof.
• Toediening van het voorgeschreven medicijn dexamethason of vergelijkbare medicijnen.
• Ev. Gebruik van de overdrukzak.

Aan wie kan ik vragen?

Hoogte medisch advies

Voordat u op een bergtocht of een tocht naar grotere hoogten gaat, kunt u mogelijke gezondheidsproblemen en risico's van hoogteziekte vooraf met uw arts bespreken. Informeer de arts over bestaande ziektes en medicatie die u regelmatig gebruikt. Ook uw eerdere ervaringen met klachten op hoogte zijn belangrijk.

Ev. de arts zal u verdere onderzoeken aanbevelen om uw gezondheidstoestand en uw prestaties te beoordelen.

Voor persoonlijk advies over hoogte-geneeskunde kunt u ook contact opnemen met een arts die gespecialiseerd is in hoogte-geneeskunde (ÖÄK-diploma voor alpine- en hoogte-geneeskunde)

U kunt de volgende punten bespreken:

• Hoe kun je het risico op hoogteziekte verkleinen?
• Welke opties heb je om jezelf te behandelen in geval van nood?

Behandeling van acute hoogteziekte

Ernstige, acute vormen van hoogteziekte zijn zeer zeldzaam in Europa. In geval van nood hebben ze een snelle medische behandeling nodig en mogelijk een verwijdering of redding van de hoogte naar de vallei (Europees noodnummer 112).

U kunt klachten hebben die ook na een verblijf op hoogte aanhouden en opgehelderd worden door uw huisarts (huisarts).

Hoe worden de kosten gedekt?

Redding: In Oostenrijk kunnen de kosten voor reddingsoperaties per helikopter na sport- en vrijetijdsongevallen in het Alpengebied aan de patiënt worden doorberekend. Deze kosten kunnen worden gedekt door particuliere verzekeringen, zoals die worden gedekt door een particuliere ongevallenverzekering of lidmaatschap van een alpenclub of automobilistenorganisatie. Voor reddingsacties in het buitenland zijn de desbetreffende nationale voorschriften van toepassing.

Diagnose en therapie: De e-card is uw persoonlijke sleutel tot de voordelen van de wettelijke ziektekostenverzekering. Alle noodzakelijke en gepaste diagnostische en therapeutische maatregelen worden overgenomen door uw verantwoordelijke sociale verzekeringsmaatschappij. Voor bepaalde diensten kan een eigen risico of bijdrage in de kosten gelden. Voor gedetailleerde informatie kunt u terecht bij uw socialezekerheidsinstantie. Verdere informatie is ook te vinden op:

• Recht op behandeling
• Bezoek aan de dokter: kosten en eigen risico
• Wat kost het verblijf in het ziekenhuis?
• Receptkosten: zo worden de medicijnkosten gedekt
• Revalidatie en genezing
• Medische hulpmiddelen en hulpmiddelen
• Gezondheidsberoepen AZ

en via de onlinegids vergoeding sociale verzekeringen