Tumormarkers - Wat Is Het

2023 Auteur: Wallace Forman | [email protected]. Laatst gewijzigd: 2023-05-24 12:25

Laboratoriumbevindingen: wat zijn "tumormarkers"?

De term "tumormarkers" omvat macromoleculen die circuleren in het bloed en in andere lichaamsvloeistoffen (humorale tumormarkers) of gelokaliseerd op celoppervlakken (cellulaire tumormarkers zoals hormoonreceptoren bij borstkanker) die diagnostisch gerelateerd kunnen zijn aan kwaadaardige tumorziekten. Bovendien worden genetische veranderingen in bepaalde cellen of weefsels ook als "tumormarkers" beschouwd, op voorwaarde dat ze diagnostisch relevant zijn.

In de regel mogen “tumormarkers” echter niet worden gebruikt als screeningstest voor een kwaadaardige ziekte bij gezonde mensen (uitzondering: PSA-screening als onderdeel van een prostaatpreventief onderzoek). In plaats daarvan worden "tumormarkers" gebruikt om het verloop en de prognose van een reeds bewezen maligniteit vast te stellen of voor verdere diagnostische specificatie.

navigatie

• Lees verder
• meer over het onderwerp
• Advies, downloads & tools
• ">"Tumormarker" - de term is misleidend

">

• ">">Stadium diagnose bij opheldering van de tumor

">

">

"Tumormarker" - de term is misleidend

In de laboratoriumgeneeskunde is de term 'tumormarker' een misleidende en problematische term voor patiënten, maar ook voor veel specialisten (lees: artsen).

De reden voor het verkeerde begrip van de term is het feit dat praktisch alle tumormarkers verhoogd kunnen zijn bij sommige goedaardige ziekten:

• in geval van ontsteking (bijv. longontsteking),
• met infecties (bijv. urineweginfectie),
• na verwondingen, operaties, onderzoeken etc. (bijvoorbeeld na een prostaatonderzoek).

Stadium diagnose bij opheldering van de tumor

Bij kankerscreening of kankerdiagnostiek moet altijd een nauwkeurig stappenplan worden gevolgd.

Fase 1: indicatie voor kankerdiagnostiek

• Preventieve medische check-up: bv. PAP-test voor baarmoederhalskanker of colonoscopie voor darmkanker.
• Verdere verduidelijking van een opvallende eerdere bevinding: bijv. Schaduwen in de longfoto of verdachte zwelling van de lymfeklieren, enz.

Fase 2: morfologische tumordiagnose

• Microscopische detectie van kankercellen (cytologie),
• microscopisch bewijs van kankerweefsel (histologie).

Fase 3: Bepaling van tumormarkers (celtumormarkers, weefseltumormarkers, bloedtumormarkers)

• Detectie van tumormarkers op cellen en weefsel met behulp van speciale kleurtechnieken:

  • Immunocytochemie: Met individuele tumorcellen (in uitstrijkjes, puncties, etc.) kunnen tumormarkers op het celoppervlak of in de celkern worden gedetecteerd door kleuring.
  • Immunohistochemie: detectie van tumormarkers op of in tumorcellen in de weefselstructuur.

• Detectie van tumormarkers in het bloed ("bloedtumormarkers") heeft pas zin nadat niveau twee is voltooid. Deze "laboratoriumtumormarkers" helpen bij:

  • Bevestiging van de diagnose (bevestiging van het tumortype),
  • Follow-up (vordert de ziekte, blijft deze hetzelfde of verbetert deze?),
  • Detectie van een recidief (bijv. Recidief van de tumor na een overwegend succesvolle behandeling).

Bij dit stappenplan ter voorkoming of opheldering van een vermoedelijke kanker moeten de afzonderlijke stappen één tot en met drie altijd precies zoals bij een trap worden genomen, namelijk de een na de ander.